ΟΡΙΣΜΟΣ
Η παλινδρόμηση των ούρων ονομάζεται και κυστεονεφρική παλινδρόμηση ή και κυστεοουρητηρική παλινδρόμηση. Είναι η κατάσταση εκείνη κατά την οποία τα ούρα γυρίζουν από την ουροδόχο κύστη προς τα πίσω, δηλαδή προς τους νεφρούς, ενώ φυσιολογικά αυτό απαγορεύεται.
ΓΕΝΙΚΑ
Η ένωση των ουρητήρων με την ουροδόχο κύστη είναι φτιαγμένη από την φύση με τέτοιο τρόπο ώστε να μην είναι δυνατός ο πισωγυρισμός των ούρων από την κύστη προς τους νεφρούς. Τα ούρα αφού αποθηκευθούν στην ουροδόχο κύστη, φυσιολογικά φεύγουν με την ούρηση, μέσω της ουρήθρας, προς τον εξωτερικό χώρο.
Εάν υπάρχει από κατασκευής του εμβρύου ατέλεια στην ένωση των ουρητήρων με την κύστη, τα ούρα ξαναγυρνούν προς τα πίσω στους νεφρούς (υπάρχει παλινδρόμηση των ούρων).
ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ
Η παλινδρόμηση των ούρων δημιουργεί ουρολοιμώξεις, οι οποίες ως επί το πλείστον συνοδεύονται από υψηλό πυρετό. Ο πυρετός δηλώνει ότι φλεγμαίνει το νεφρικό παρέγχυμα και η φλεγμονή αυτή μπορεί να δημιουργήσει μόνιμες βλάβες στους νεφρούς. Σπάνια οι ουρολοιμώξεις που οφείλονται σε παλινδρόμηση των ούρων μπορεί να μην συνοδεύονται από πυρετό.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Η παλινδρόμηση των ούρων μπορεί να διαγνωσθεί αρκετές φορές προγεννητικά. Εάν στα προγεννητικά υπερηχογραφήματα του εμβρύου υπάρχει κατακράτηση ούρων στους νεφρούς (υδρονέφρωση) αυτό μπορεί να αντιστοιχεί σε ένα 10% των περιπτώσεων προγεννητικής διάγνωσης σε παλινδρόμηση. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το νεογέννητο μπαίνει σε μια καθημερινή προφυλακτική, σε μικρή δόση, αντιβιωτική αγωγή που θα αποτρέψει σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό την ουρολοίμωξη. Πολύ συχνά, οι παλινδρομήσεις δεν διαγιγνώσκονται προγεννητικά, με αποτέλεσμα το παιδί σε μικρή ηλικία να κάνει μια εμπύρετη ουρολοίμωξη, η οποία θα οδηγήσει σε παρακλινικές εξετάσεις, που θα δείξουν την παλινδρόμηση των ούρων. Οσο πιο μικρό είναι το παιδί που κάνει εμπύρετη ουρολοίμωξη, τόσο πιο πολλές είναι και οι πιθανότητες να βρεθεί παλινδρόμηση των ούρων. Στα κορίτσια βρίσκουμε συχνότερα κυστεονεφρικές παλινδρομήσεις μετά από μια εμπύρετη ουρολοίμωξη παρά στα αγόρια.
Η διάγνωση γίνεται μέσω μιας ακτινολογικής εξέτασης που λέγεται κυστεογραφία. Η κυστεογραφία θα δείξει και τον βαθμό της παλινδρόμησης. Οι παλινδρομήσεις ταξινομούνται σε πέντε στάδια, από σταδίου Ι έως σταδίου V.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Όταν διαγνωστεί παλινδρόμηση των ούρων σε ένα παιδί, το παιδί μπαίνει σε ένα πρωτόκολλο καθημερινής αντιβιωτικής αγωγής, ούτως ώστε να προστατευθούν οι νεφροί του. Ένα μεγάλο ποσοστό των κυστεονεφρικών παλινδρομήσεων, μπορεί να ιαθεί από μόνο του, με την ανάπτυξη και μόνο του παιδιού. Μεγαλώνοντας το παιδί μπορεί να τελειοποιηθεί η ένωση του ουρητήρα με την ουροδόχο κύστη και έτσι η παλινδρόμηση μπορεί να παύσει να υπάρχει από μόνη της, χωρίς καμία έξωθεν χειρουργική βοήθεια. Αυτό είναι δυνατόν να συμβεί μέχρι την ηλικία των 6-7 ετών.
Παλαιότερα, όταν δεν έφευγε από μόνη της αυτή η παλινδρόμηση ή όταν το παιδί έκανε συνεχείς ουρολοιμώξεις παρά την λήψη αντιβιωτικών, προχωρούσαμε σε μια μεγάλη ανοικτή χειρουργική επέμβαση (μετεμφύτευση ουρητήρων) κατά την οποία ξεμοντάραμε τους ουρητήρες από την ουροδόχο κύστη και τους ξαναφυτεύαμε σε αυτήν με τέτοιο τρόπο ούτως ώστε τα ούρα να μην παλινδρομούν. Η επέμβαση αυτή απαιτούσε 6 ημέρες παραμονή του παιδιού στο νοσοκομείο με καθετήρα. Παρά την βαρύτητα της, η επέμβαση αυτή έχει σε έμπειρα χέρια άριστα ποσοστά επιτυχίας, της τάξης του 99%.
ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΥΣΤΕΟΝΕΦΡΙΚΗΣ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗΣ
Σήμερα πια, η πλειονότης των χειρουργικών επεμβάσεων για παλινδρόμηση των ούρων έχει αντικατασταθεί με την ενδοσκοπική επέμβαση.
Η ενδοσκοπική επέμβαση γίνεται με μια ελαφρά γενική αναισθησία (μέθη), διαρκεί 15-20΄ της ώρας και το παιδί φεύγει από το νοσοκομείο 2 ώρες μετά, χωρίς καθετήρα και χωρίς πόνο.
Η επέμβαση έγκειται στο να μειώσουμε το εύρος των στομίων με τα οποία τελειώνουν οι ουρητήρες στην ουροδόχο κύστη. Μπαίνουμε κατά την επέμβαση στην ουροδόχο κύστη του παιδιού με τα ειδικά οπτικά μας συστήματα και μέσω video-παρακολούθησης εγχύουμε με μια ειδική βελόνη στα στόμια των ουρητηρικών στομίων που παλινδρομούν 1 gr υαλουρονικού οξέως.
Το υαλουρονικό οξύ είναι ένα φυσιολογικό συστατικό των ανθρωπίνων κυττάρων που αντικατέστησε τα τελευταία χρόνια παλαιότερα πλαστικά υλικά έγχυσης. Με αυτό το υλικό, δεν υπάρχουν πιθανότητες αντίδρασης του ανθρωπίνου σώματος και κατ’επέκταση δεν υπάρχουν επιπλοκές. Το μόνο που μπορεί να συμβεί είναι να μην υποχωρήσει η παλινδρόμηση, εφόσον το ποσοστό επιτυχίας των ενδοσκοπικών αυτών επεμβάσεων σε έμπειρα χέρια ανέρχεται στο 85-88%.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ – VIDEO ΥΛΙΚΟ
Εικόνα 1 : Ενδοσκοπική όψη παλινδρομούντος-χάσκοντος ουρητηρικού στομίου (άνοιγμα - τελείωμα ουρητήρος που παλινδρομεί στην ουροδόχο κύστη).
Εικόνα 2 : Στο κάτω μέρος της εικόνας φαίνεται μεταλική βελόνη μέσω της οποίας γίνεται η έγχυση του υλικού.
Εικόνα 3 : Η έγχυση έχει αρχίσει και φαίνεται το προοδευτικό κλείσιμο του στομίου του ουρητήρα.
Εικόνα 4 : Η έγχυση έχει ολοκληρωθεί και το στόμιο λαμβάνει μια άκρως ικανοποιητική μορφολογία εις την κορυφή του εξογκώματος που δημιουργείται από το πρόθεμα.
Video ενδοσκοπικής επέμβασης για κυστεονεφρική παλινδρόμηση από την προσωπική μας συλλογή.